Abagxeki batyhola iNkulumbuso yaseMpuma Koloni ngokusilela ukuthatha amanyathelo kwiintlekele zezandyondyo zemvula nangona kukho iibhiliyoni zomonakalo kunye nokunyuka kokuphulukana nobomi.
INkulumbuso yePhondo leMpuma Koloni, uOscar Mabuyane, ugxekwe kanobom kulandela intetho yakhe kutsha nje kwinkonzo yesikhumbuzo yamaxhoba amalunga nekhulu (100) kwizikhukhula ezibhuqe iphondo.
“Zininzi izifundo ekufuneka sizifunde sonke kolu hlobo lwentlekele, nangona kunjalo namhlanje ndifuna ukuqaqambisa ubunyani bokutshintsha kwemozulu, ngoko ke, akwanelanga ukusabela kwiintlekele, kufuneka sizilungiselele kwaye sizithintele apho kunokwenzeka,” utshilo uMabuyane.
INkulumbuso iluvumile utshintsho lwemozulu njengonobangela osisiseko yaza ngokungangqalanga yavuma ukuba urhulumente wephondo khange azilungiselele ngokwaneleyo. Uphinde wafunga wathi,
“Nayiphi na imali enikezelwe kule ntlekele izakusetyenziswa ngobulumko ukunceda abantu bethu baphinde bakhe ubomi babo.”
Kodwa abagxeki bathi amazwi kaMabuyane akathenjwa.
“Amazwi eNkulumbuso yeMpuma Koloni anjalo – zizithembiso ezingenanto.”
Bakhomba kwizikhukula zangaphambili ngo-2021, 2022, kunye no-2023, apho iibhiliyoni zeerandi kwiziseko ezingundoqo zonakalisiwe, kodwa akukho phuculo lubalulekileyo lokulungela intlekele olulandelwayo.
“Ukuza kuthi ga ngoku ngathi le yinto entsha kweli phondo ayisiyonyanyeko nje kuphela kodwa ilihlazo, kwaye ngokungafihlisiyo ijongela phantsi intlungu iintsapho ezininzi ezikuyo.”
Kuye kwaphakanyiswa imibuzo malunga nezicwangciso zolawulo lweentlekele zephondo.
Siyathandabuza ukuba bekukho isicwangciso solawulo lwentlekele ukukhokela impendulo kurhulumente.
Abagxeki bathi ukulibaziseka kweempendulo ezingxamisekileyo kunye nokungabikho kwenkxaso yasemkhosini kuye kwayenza mandundu le ntlekele.
“Ngenxa yokuba ukuba bekukho, bekungeke kuthathe iiyure zeenkonzo zikaxakeka ukuphendula ngelixa abahlali, kuquka nabantu abadala bevaleleke kwizindlu ezikhukula.”
“Undoqo kukuba uMabuyane norhulumente wakhe bazakulinda enye intlekele ukuze baphendule ngezithembiso ezingento.”