33 C
King William's Town
Sunday, January 26, 2025

USEKELA MONGAMELI PAUL MATSHATILE UPHENDULE IMIBUZO YE NCOP

USekela Mongameli uPaul Mashatile uthi urhulumente uyavuma ukuba ukupheliswa kwamatyala kuphela akuzukubuyisela u-Eskom kuzinzo lwezimali, njengoko urhulumente esebenza noomasipala ukunceda ukulungisa amatyala anyukayo.

“Intelekelelo engundoqo eqwalaselwayo kumiselo wokupheliswa kwamatyala kukuphunyezwa konyuso lwamva nje lwamaxabiso oluvunywe ngumlawuli. Ngaphandle koku kunyuswa, amalungiselelo okuphelisa amatyala azinzile,” utshilo.

NgeyoMqungu, uMlawuli wezaMandla weSizwe waseMzantsi Afrika (i-Nersa) uvumile ukonyuka nge-18.65% kumaxabiso ombane, ukususela ngomhla wokuqala1 kuTshazimpunzi walo nyaka.

Kwintetho yakhe yohlahlo-lwabiwo mali, uMphathiswa wezeMali, u-Enoch Godongwana, ubhengeze ukunyibilika kwetyala lika-Eskom leebhiliyoni ezingamakhulu amabini anamashumi amahlanu anesine eerandi (R254)

USekela Mongameli ebephendula imibuzo ePalamente ngoLwesine ephathelele kwityala likamasipala lika-Eskom namaqumrhu amanzi, ukuqhagamshelwa kombane ngokungekho mthethweni, ukonakaliswa kweziseko ezingundoqo zoqoqosho, kunye nokunqongophala kwezitofu zokugonya izilwanyana.

Uthe urhulumente unoluvo lokuba ubonelelo oluzinzileyo lweenkonzo eziyimfuneko ezifana namanzi, umbane kunye nogutyulo lwelindle kufuneka lube luphawu lorhulumente ophuhlayo.

Umsebenzi wakhe, esebenzisana neSebe loLawulo lweNtsebenziswano neMicimbi yeMveli, uNondyebo weSizwe namanye amasebe, kukuqinisekisa ukuba oomasipala bazisa iinkonzo ezibalulekileyo.

Okwangoku, urhulumente usebenze imini nobusuku ukunceda oomasipala ukuba bahlawule ityala labo ku-Eskom nakwiibhodi zamanzi.

Ecaphula iinkcukacha zamva nje, uthe ekupheleni kuka-2022, oomasipala batyala u-Eskom i-R56.3 yeebhiliyoni zeerandi kwaye eli tyala lisaqhubeka nokunyuka.

“Urhulumente uye wazisa iphakheji yokukhulula amatyala ka-Eskom ngeenjongo zokuphucula i-balance sheet yenkampani ngelixa ephakamisa ukuba u-Eskom uwacime amanye amatyala oomasipala phantsi kwemiqathango engqongqo ekhokelwa nguNondyebo weSizwe.”

Ngeli xesha, ubhengeze ukuba ukunyinyiselwa kwamatyala kumasipala kuya kuba nemiqathango kwaye kusekwe kwizicelo.

“Olu ncedo lujolise ekulungiseni indlela yokuziphatha esisiseko kunye nezenzo zokusebenza koomasipala abasilelayo.”

Ngokunxuseneyo nale nkqubo, icandelo lamandla eliphantsi kolawulo lukarhulumente lizisa isisombululo sokulinganisa ngemitha esikrelekrele ukutshintsha indlela yokuziphatha yabathengi ngokubethelela inkcubeko yokuhlawula iinkonzo ezinikezelweyo.

USekela Mongameli uchaze inkcubeko yokungahlawuli ngoomasipala, kodwa kunye namaziko karhulumente kunye nabaxumi bamakhaya ngabanye, “ngokuphathelele”.

“Singurhulumente, asinako ukugxininisa imfuneko yokunyanzelisa isiko lokuhlawulela iinkonzo esizinikezelayo.”

UNondyebo weSizwe uphinde waphuhlisa ukukhululwa kwamatyala ka-Eskom njengenyathelo lokuphucula imeko yezemali ka-Eskom.

Uxelele amalungu ePalamente ukuba oomasipala neebhodi zamanzi banoxanduva lokuhlawula umyinge wamashumi amathandathu anesihlanu eepesenti ekhulwini (65%) wetyala kumashishini ashishina ngamanzi, nalapho iR10.9 yeebhiliyoni zeerandi ishiywe kwisithuba esingaphezulu kweenyanga ezintathu.

Ngokomyalelo welizwe wesibini, ukunyuka kwetyala kwicandelo lamanzi kubangelwa ukungabikho kwezoqoqosho kunye nolawulo lolawulo lotyalo-mali lweziseko ezingundoqo, iindleko kunye namaxabiso, ukungahlawulwa kweenkonzo, kunye nokudibanisa okungagunyaziswanga.

“Urhulumente ubeke amanyathelo okuqinisa amatyala kunye nokuqokelelwa kwengeniso ukuze kulungiswe ityala elikhulayo loomasipala kumaqumrhu amanzi.”

Oku kuquka ukwamkelwa kokulawulwa kwamatyala kunye namanyathelo okubuyisela amatyala kuzo zonke iibhodi zamanzi kunye nokufakelwa kweemitha zesambuku esizihlawulelwayo koomasipala.

“Impumelelo yawo onke la manyathelo oncedo ixhomekeke kuququzelelo kuwo onke amanqanaba karhulumente. Yiyo loo nto urhulumente eza kuqhubeka esebenzisana nawo onke amacandelo oluntu ukwandisa nokwakha imisebenzi yoqoqosho oluzinzileyo kubo bonke oomasipala ukudala iziseko zerhafu ezisebenzayo ukuphuhlisa ingeniso yophuhliso lwentlalo noqoqosho,” wongeze watsho.

Ukongeza, uthe urhulumente, esebenzisana namaLungu ePalamente kunye nawo onke amaqumrhu oluntu, ukulungele ukusebenzisana necandelo ngalinye ukuqhubela phambili i-ajenda yesizwe efanayo yokukhawulezisa nokulungisa imingeni entlantlu-ntathu yentswela-ngqesho, indlala nokungalingani.

Ezibufana Indaba

Newsletter Subscription

- Advertisement -

Stay Connected

129,556FansLike
1,513FollowersFollow
66FollowersFollow
0SubscribersSubscribe
King William's Town
clear sky
33 ° C
33 °
33 °
35 %
3kmh
0 %
Sun
35 °
Mon
22 °
Tue
30 °
Wed
37 °
Thu
36 °

EZITHANDWAYO INDABA

Enable Notifications OK No thanks