12.5 C
King William's Town
Friday, October 3, 2025

Umdlwenguli womntwana ugwetywe iminyaka engamashumi amabini anesihlanu ethotha entolongweni.

By Asipile Kitchen.

Ngemini yesehlo, ixhoba, elineminyaka elishumi elinesine (14) ubudala ngoku, lalityelele izihlobo zalo ngethuba uTsiba elibizela kwityotyombe lakhe. Wayeneminyaka engamashumi amabini (20) ubudala ngelo xesha. Wacela oogxa bakhe ukuba baphume etyotyombeni, bavale ucango, bancokole nomntwana, emva koko wamdlwengula.

Emva kwesi sehlo, ixhoba lanxiba laza xa ligoduka, langena kumzi okufutshane apho bekuqhutyelwa khona umcimbi wesintu. Apho, wasela ibranti. Wathi akufika ekhaya, wayesele enxilile. UMama wakhe wambuza apho ebeye khona, wadiza ngesehlo. Lo mba uye waxelwa emapoliseni, laze ixhoba lakwazi ukubachaza uTsiba nendawo yexhwayelo. Umtyholwa wabanjwa ngosuku olulandelayo.

Lo mntwana wathunyelwa kwiZiko lezoNonophelo iMdantsane Thuthuzela (TCC), apho athe waxilongwa ngumongikazi wasenkundleni owaqinisekisa ukuba ungene ngokwesondo. Ingxelo yezonyango ye-J88 yangeniswa njengobungqina. Ingcali ngengqondo yezonyango yavavanye umntwana kwaye yacebisa ukuba anike ubungqina, nto leyo eyavunywa yinkundla. Ingxelo yesayikholoji yaqhuba yadiza ukuba umntwana wayekhe wadlwengulwa ngumalume wakhe xa wayeneminyaka emithathu kuphela ubudala. Ngelo xesha, wabethwa kanobom ngumama wakhe ngokuchaza uxhatshazo, nto leyo eyabangela ukuba kungenelele oonontlalontle, abathi bathatha uxanduva lokumnyamekela.

IGosa loLungiselelo leNkundla (CPO) uMaki Menqe wanika inkxaso emntwaneni ngalo lonke ixesha lokuqhutywa kwetyala. Umtyholwa akaliphikanga ityala, ebanga ukuba isenzo sezesondo babevumelene kwaye ebengayazi iminyaka yommangali. Inkundla yakukhaba ukuzithethelela kwaye yamfumana enetyala ngomhla wamashumi amabini anesihlanu (25) kweyeSilimela 2025.

Enyusa isigwebo, umtshutshisi obambeleyo kwinkundla yenqila uSinovuyo Sotomela uveze ukuba akukho zimeko zibambekayo nezinyanzelisayo ukutenxa kwisigwebo sobomi esimiselweyo. Ubalule ukuba umntwana uye wanyamezela iintlungu ezininzi kubomi bakhe obufutshane kwaye umtyholwa akabonakalisi kuzisola.

USotomela uphinde wagxininisa ukuba, ngokomthetho, umntwana ongaphantsi kweminyaka elishumi elinesibini (12) ubuncinci akakwazi ukunika imvume yokwabelana ngesondo, njengoko engenawo amandla okukhula okuqonda okanye ukuxabisa ubume besenzo. Kweli tyala, ixhoba latsho ngokuphandle ukuba alizange livume kwaye ummangalelwa akazange acele imvume yalo.

Urhulumente waxoxa ngelithi ubungqina bakhe bugxininisa ukuba kutheni umthetho uthatha abantwana abakuloo minyaka njengabo bangenakho ukuvuma.

Nangona ekugqibeleni inkundla yawisa isigwebo seminyaka engamashumi amabini anesihlanu (25), ikhankanya ubutsha bukaTsiba nokuba unokuphinda abuyiselwe kwisimo sakhe sengqondo, yomeleza ubunzulu bolwaphulo-mthetho, ukuba sesichengeni kwexhoba kunye nomdla woluntu ekukhuseleni abantwana. Igama likaTsiba liye lafakwa kwiRejista yeSizwe yaBaphuli-mthetho ngokweSondo, kwaye ubhengezwe njengongafanelekanga ukuba abe nompu.

Esamkela esi sigwebo, uMlawuli wezoTshutshiso eMpuma Koloni, uMnumzana Barry Madolo, uncome igosa eliphandayo, igqiza lezotshutshiso, kunye nabasebenzi be-TCC, umthetheli kunye neCPO ngokuwusingatha ngendlela echubekileyo lo mba.

“Esi sigwebo sithumela umyalezo ocacileyo wokuba izenzo zobundlobongela obuphathelele kwezesondo ebantwaneni ziyakuhlangatyezwa nengalo yomthetho, ixhoba libonise ubukroti obugqithisileyo, kwaye siyakhuthaza sinika nobungqina bokuba ubulungisa buyenziwa,” utshilo.

“Abantwana baphakathi kwawona malungu asesichengeni kuluntu lwethu, kwaye abo babaxhaphazayo kufuneka bazi ukuba umthetho uya kubakhusela kwaye wohlwaye abo babenzayo.”

IGunyabantu lezoTshutshiso lihlala lizibophelele ekukhuseleni amalungelo abantwana kunye nokuqinisekisa ukuba abenzi bolwaphulo-mthetho ngokwesondo bayaphendula.

Ezibufana Indaba

Newsletter Subscription

- Advertisement -

Stay Connected

129,556FansLike
1,513FollowersFollow
66FollowersFollow
0SubscribersSubscribe
King William's Town
overcast clouds
12.5 ° C
12.5 °
12.5 °
67 %
1.8kmh
95 %
Fri
16 °
Sat
33 °
Sun
23 °
Mon
27 °
Tue
25 °

EZITHANDWAYO INDABA

Enable Notifications OK No thanks