Ngomhla wamashumi amabini anesine (24) kweyoMqungu 2025, i-African Transformation Movement (ATM) ivakalise udano olunzulu kwisigqibo sikaMongameli uCyril Ramaphosa sokutyikitya uMthetho osaYilwayo wokuThinjwa koMhlaba ongundaba-mlonyeni ukuba ube ngumthetho.
ISithethi soMbutho i-ATM eMpuma Kapa uZama Ntshona uthi lo mbutho uwugxeka kakhulu umthetho ovumela ukuhluthwa komhlaba ngaphandle kwembuyekezo kwiimeko ezithile, liwuchaza njengokungcatsha ikhwelo ekudala lihleli labemi boMzantsi Afrika lokubuyiselwa komhlaba ngokwenyani ngokuwuhlutha ngaphandle kwembuyekezo.
“Xa iindibano zovakaliso-zimvo zoluntu ngalo mba zazibanjwe kwilizwe lonke, abemi boMzantsi Afrika bathetha ngazwi-nye: Ukuhluthwa komhlaba ngaphandle kwembuyekezo,” utshilo uNtshona.
I-ATM ikwaqaqambise into eyichaze njengokusilela kukaMongameli Ramaphosa kubunkokeli obubambekayo ekushukuxeni umba wokubuyiselwa komhlaba. Bayigxeka intetho kamongameli yokuba “ukuhluthwa akunakwenziwa ngaphandle kokuba igunya lokuhlutha, ngaphandle kwempumelelo, lizamile ukufikelela kwisivumelwano nomnini onelungelo kwi-Propati ngokufunyanwa kwayo ngokwemiqathango efanelekileyo.”
Ngokutsho kombutho, le nkcazelo ibonisa ukungasebenzi kakuhle komgaqo-nkqubo “womthengi ovumayo, umthengisi ovumayo”, abathi bathintele ukuguqulwa komhlaba okunentsingiselo kumashumi eminyaka.
“Umahluko phakathi ‘kwembuyekezo engekho’ kunye ‘ngaphandle kwembuyekezo’ ngumbandela womgaqo kunye nobulungisa,” itsho ingxelo ye-ATM.
I-ATM ithi akukho mbuyekezo yazisa imikrozo esemthethweni enokuthi ikhokelele ekubuyekezweni kwabo bawufumene njengelifa umhlaba ngenxa yokungabikho kobulungisa kwimbali. Ngokwahlukileyo koko, umthetho-siseko wokuhluthwa komhlaba ngaphandle kwembuyekezo uyakuvuma ukuhluthwa ngokwembali yabantu abaNtsundu baseMzantsi Afrika kwaye ifuna ukulungisa ezo mpazamo.
I-ATM igxeke urhulumente ngokusilela kwakhe ukulungisa iCandelo lama-25 loMgaqo-siseko ukuze livumele ngokuphandle ukuhluthwa komhlaba ngaphandle kwembuyekezo. Lo mbutho utyhola urhulumente ngokungabinamdla wezopolitiko wokujongana nokuhluthwa komhlaba kunye nokubeka umthetho ongenamazinyo ukukholisa abantu.
“I-African Transformation Movement iyakukhaba oku kunye nenjongo yokuthembisa abantu ngezithembiso ezingekhoyo. Uhlaziyo lomhlaba oluyinyani lufuna amanyathelo abukhali, hayi umthetho ongacacanga nongenamazinyo. Simemelela bonke abemi boMzantsi Afrika ukuba basibandakanye ekufuneni uhlengahlengiso kwiCandelo lama-25 ukuze kuvumeleke ukuhluthwa komhlaba ngaphandle kwembuyekezo, njengoko abantu bebesoloko bebiza njalo,” watsho uNtshona.
Le ngxelo iqukunjelwe ngekhwelo eliqinisekileyo lobulungisa, isithi, “Siyala ukwamkela nantoni na engaphantsi kobulungisa obupheleleyo kwabo bahluthiweyo. Ixesha lokudlala imidlalo yezopolitiko liphelile.”