UMdantsane kulindeleke ukuba udlamke ngoMgqibelo, umhla weshumi elinesithathu (13) kweyoMsintsi 2025, njengoko iBala le midlalo iSisa Dukashe liza kusingatha umnyhadala olindelwe ngabomvu waseMdantsane. Lo msitho uququzelelwe ngentsebenziswano yiEastern Cape Human Rights and Missing Person Unit, uthembisa usuku olupheleleyo lomculo ovela kumanye amagcisa athandwayo eMzantsi Afrika, ukuqala ngentsimbi yeshumi kusasa ukuya kutsho ezinzulwini zobusuku.
Ngaphezu kokubhiyozelwa komculo, lo msitho ufika kunye nomyalezo oqinileyo wentlalo. Ubambiswano lwayo noogunyaziwe bengingqi lubonisa ukutyhala ukwazisa ngamalungelo oluntu kunye namatyala abantu abalahlekileyo kummandla. Ngokutsala izihlwele ezikhulu ngokuzonwabisa, esi siganeko sijolise ekwandiseni le mibandela kwindawo apho abantu abaselula, abadla ngokuba ngabona basemngciphekweni, babakho yaye babandakanyeke.
UMsunguli nomququzeleli walo msitho uMnumzana Lonwabo Yiliwe, uthi ukuzisa lo msitho eMdantsane kuyinxalenye yabo yokwazisa kunye nokuphuhlisa ulwazi malunga nokushishina ngabantu.
“Lo msitho siwuzise eMdantsane kuba le lokishi yilokishi yesibini ngobukhulu eMzantsi Afrika, nto leyo ethetha ukwanda kwabantu abantsundu, nto leyo ekhokelela kulwaphulo-mthetho oluphezulu nentswela-ngqesho.
Ngoko ke, lo msitho uyinxalenye yomsebenzi owenziwa licandelo leMpuma Koloni lamaLungelo oLuntu naBantu abaDumileyo ukwazisa abantu ngokurhweba ngabantu esele ilulwaphulo-mthetho oluxhaphakileyo eMzantsi Afrika.”
Iimvumi ezahlukeneyo ezifana noVusi Nova, iFani, uMafa Bavuma, uAmanda Mankayi, kunye nabanye abaninzi baqaqambisa italente yomculo etyebileyo kulo mmandla. Lo msitho udibanisa amagcisa aqhelekileyo, ukunika amagcisa asakhulayo iqonga ecaleni kwamagama amiselweyo.
UMnumzana Yiliwe ukwathe ezinye zezizathu zalo msitho kukuzama uzisa uqoqosho kule lokishi silwe ulwaphulo-mthetho.
“Silindele abantu abaninzi abaza kuzimasa abasuka eMonti, kwaye lo msitho uzakufaka isandla kuqoqosho lwelokishi yaseMdantsane, amashishini angekho sikweni afana nabathengisi basezitalatweni nabahlamba iimoto bazakube bexakekile kulo Mgqibelo.”
Lo mnyhadala umi njengengxubevange yobugcisa kunye ubutshantliziyo.

